Türkiye’nin Bilinmeyen Marka Sporu; Bilardo

Çocukluğumdan bu yana bu camianın bir üyesi olmaktan büyük bir keyif aldığım ve gurur duyduğum bilardo sporu için bugün genel bir derleme yapmaya çalıştım. Türkiye’de 1930’lu yıllarda  (1930–Lüxemburg Bilardo Salonu –İSTANBUL) ilk defa salonlarda yer almaya başlayan bilardo sporunda ülkemiz dünyada bir marka olsa da, ülkemizde maalesef bu düzeyde bilinen bir spor dalı değil. Bu yazıyı okuduktan sonra umarım ülkemizde bilardo düzeyini ve dünya arenasındaki gücümüzün anlaşılması bir katkı sağlar.

Bilardo sporunda ülke olarak Dünya’da Kore’den sonra ikinci sırada yer alıyoruz. Kore ve Türkiye dışında ise dünyada Almanya, Hollanda, Fransa, İsveç, Belçika ve İspanya’da bilardoda önde gelen ülkeler arasında. Şu anda Avrupa’nın en çok ilgilenilen 5 sporu arasında yer alan bilardo sporunda ülkemiz özellikle sonra beş yıldır gücünü iyiden iyiye hissettirmeye başladı. Türkiye’de 1993 yılında kurulan Bilardo Federasyonunda bugün kayıtlı olarak 22.130 (1.633 Kadın, 20.497 Erkek) lisanslı bilardo sporcusu bulunuyor.  Faal sporcu sayısı ise 1.571 (66 Kadın, 1.505 Erkek). Türkiye Bilardo Federasyonuna bağlı antrenör sayısı ise 555. Bunların 522’si 1. Kademe antrenörken, 33’ü ise 2. Kademe antrenör statüsünde yer alıyor. Spor Genel Müdürlüğü’nden lisans alan federasyonların tamamında ise 839 bin 553’ü kadın olmak üzere 2 milyon 798 bin 489 lisanslı sporcu bulunuyor. Basketbol ve Futbol’da ki lisanslı sporcu sayısını çıkardığımızda geriye kalan lisanslı sporcuların sadece 100’de 1’i lisanslı bilardo sporcusu. Lisanslı sporcu sayısı gelişmesi gereken yönlerden. Bilardonun penetrasyonunun artması isteniyorsa bu konu çok önemli. (1)

Bilardo Federasyonu ülkemizde “Bağımsız Spor Federasyonları Başkanlığına” bağlı olarak çalışmalarını yürütüyor. Bilardo Federasyonu 2012 yılında Spor Genel Müdürlüğünden 250.000 TL, Spor Toto’dan ise 500.000 TL ödenek aldı. 2013 yılında sadece Spor Genel Müdürlüğünden 250.000 TL ödenek alabilmesine karşın, Spor Toto’dan bir ödenek alamadı. 2013 yılında 10 milyon TL ödenek alan Kayak Federasyonunda uluslararası arenada alınan madalya sayısı 26 iken bunun 40’da 1’i bütçe alan Bilardo Federasyonunda ise madalya sayısı 11. Sanırım bütçe dağılımında farklılaşması gereken çok şey var. Bunun sadece bakanlık ile ilgisi olduğunu da düşünmüyorum. Bu, federasyon yönetimi ile de ilgili bir konu. Yakın zamanda değişen federasyon yönetimi ile artık bilardo sporunun istediği yere geleceğine inancım tam.

Bütçe konusunda yaşanan sıkıntılar milli takımlara da yansıyor. 2013 yılında Amerikan Bilardo Milli Takımımız Slovenya’da yapılan Avrupa Şampiyonasına bütçe yetersizliği nedeniyle katılamamıştı. Bütçe konusunda durum iç açıcı olmasa başarı konusunda bu açığı kapatıyoruz. 2013 yılında Bilardoda Dünya Şampiyonalarında 1 Gümüş-2 Bronz, Avrupa Şampiyonalarında 2 Altın-3 Gümüş-2 Bronz, Uluslararası turnuvalarda 1 Gümüş olmak üzere toplamda 11 madalya kazandık. Ödeneğin ve desteğin bu denli az olduğu bir ortamda dahi bu başarıların alınması bilardoya biraz daha önem verildiğinde büyük başarıların geleceğinin en büyük göstergesi.

Bilardo sporunda dünyada UMB (Dünya Bilardo Birliği), WPA (Dünya Amerikan Bilardo Birliği) ve IBSF (Uluslararası Snooker bilardo Konfederasyonu)’den oluşan üç birlik bulunuyor. Bilardo sporunun olimpiyatlara katılması için bu üç kuruluş WCSB (Dünya Bilardo Konfederasyonu) adında ortak bir birlik kurdular.  Bunun en temel nedeni bilardo sporunu olimpiyatlarda yer almasını sağlamak. Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) bir sporun olimpiyatlarda yer alması için o sporla uğraşan birliklerin tek bir çatı altında yer almasını şart koşuyor. Bilardo olimpiyatlarda yer aldığında işte o zaman hem dünyada hem de ülkemizde çok farklı bir yere gelecek. Ülke olarak olimpiyatlarda madalyalara hasret kaldığımızı göz önüne alırsak bilardo bu özlemimizi giderecek en önemli spor dallarından bir tanesi.

Biraz öncede söylediğim gibi Dünya’da Kore’den sonra ikinci sırada yer aldığımız bilardo sporu maalesef ülkemizde yeteri kadar iyi bilinmiyor. Sporda sadece birkaç dalda öncelik vermiş bir ülke olarak aslında hasret kaldığımız başarıların birçoğunu her yıl bilardo sporunda yakalıyoruz. Fizik, matematik ve psikoloji üçgeninin kusursuz bir ahenkle sergilenmesi gerektiği bilardo, hataların telafisinin çok kolay olmadığı bir spor.

Bilardo şampiyonalarını izleme fırsatını bulduysanız kültürünü gözlemleme fırsatını azda olsa yakalamışsınızdır. Sporcuların papyonlarını takarak yarıştığı, güzel sayı aldığında rakibini alkışlama nezaketinde bulunduğu, sporcular artış yaparken oyuncuların konsantresinin bozulmaması için tabiri caizse izleyenlerin nefeslerini dahi tutulduğu, saygı, hoşgörü ve hırsın muhteşem bir ahenkle sergilendiği, masa başına geçtiğinizde hiçbir atışın bir önceki ile benzer olmadığı, saç teli inceliğinde sayıların kaçtığı, çok uzun yıllarını bu sporuna adamış onlarca, yüzlerce değil binlerce insanın olduğu, zerafet, kibarlık ve akıl oyunları üzerine kurgulanmış, Türkiye’de ki en yaygın masa spordur bilardo.

Bilardo’da dünyada aldığımız dereceler her yıl bir öncekine göre daha çok artıyor. Bunun en temel nedeni ülkemizde yüksek potansiyele sahip sporcuların fazla olması ve bilardonun bilinmese de ülkemizde kendi camiasında oldukça önemsenmesi.

Türkiye’de Semih Saygıner, Tayfun Taşdemir, Serdar Gümüş, Hacı Arap Yaman, Murat Naci Çoklu, Adnan Yüksel, Lütfi Çenet, Gülşen Degener, Ömer Karakurt, Eylül Kibaroğlu, Berkay Karakurt  uluslararası arena da önemli sporcularımızın başında geliyorlar.

Durum böyleyken bilardonun halen istediği yere ulaşamamasının en büyük nedenlerinden bir tanesi federasyonun bu döneme kadar sergilemiş olduğu tutum ve yaklaşımdı. Yakın zamanda bilardo federasyonunda gerçekleşen değişim rüzgarı bilardonun lehine doğru döndürdü. Bakalım bu değişim bu sporun gelişmesine nasıl yansıyacak. Ülke olarak dünya arenasında bu denli iyi olduğumuz bir spor dalına, otoriteler tarafından ülkemizde gereken önemin verilmemesi bilardo sporunun istenilen düzeyde bilinmemesi ve anlaşılmamasının nedenlerinde. Geçen senelerde dünya şampiyonasının NTV Spor’da yayınlanması dahi bilardoya bakışı bir anda nasıl olumlu etkilediğini göz önünde bulundurursak, uluslararası maçların televizyon kanallarında yayınlanması, bilardo salonlarının federasyon tarafından standartdizasyon kurullarının belirlenmesi,  milli eğitim ile yapılacak iş birlikleri ile lise çağlarında bilardoyu yanlış yerlerde yanlış şekilde tanıyan gençlere bu sporun doğru şekilde aşılanması ve tanıtılması açısından önemli adımlar.

Bilgi havuzunun bu denli sınırlı olduğu bilardoda bugüne kadar kazanılan uluslararası başarıları bir arada toplamaya çalıştım. Çok kolay olmasa da bunun bu spordaki gücümüzü anlatması açısından önemli olduğunu düşündüm. Öncelikle atladığım isimler ve başarılar varsa özürlerimi sunuyorum. Lütfen bana mail kanalı ile atladığım başarılar var ise iletin.

Bilardo Sporundaki Uluslararası Başarılarımız

Milli Takım

• 2011 Milli Takımlar Dünya Şampiyonluğu (Lütfi Cenet ve Tayfun Taşdemir)
• 2010 Milli Takımlar Dünya Şampiyonluğu (Adnan Yüksel ve Murat Naci Çoklu)
• 2009 Milli Takımlar Avrupa Şampiyonluğu (Lütfi Cenet ve Tayfun Taşdemir)
• 2008 Milli Takımlar Avrupa 3.’lüğü (Lütfi Cenet VE  İsmail Yaşin)
• 2007 Milli Takımlar Avrupa 3.’lüğü (Adnan Yüksel ve Murat Naci Çoklu)
• 2004 Milli Takımlar Dünya Şampiyonu (Tayfun Taşdemir-Semih Saygıner)
• 2003 Milli Takımlar Dünya Şampiyonu (Tayfun Taşdemir-Semih Saygıner)

Semih Saygıner ( Daha fazlasını buradan inceleyebilirsiniz)

• 2004 Dünya Kupası Şampiyonu
• 2003 Dünya Kupası Şampiyonu
• 2003 Dünya Şampiyonu
• 1994 Dünya Kupası Şampiyonu
• 1998 Dünya Kupası Şampiyonu
• 2000 Dünya Kupası Şampiyonu
• 2001 Dünya Kupası Şampiyonu

Tayfun Taşdemir

• 2013 Dünya Bilardo Şampiyonası ;kinciliği
• 2010 Dünya Kupası Üçüncülüğü
• 2012 Dünya Kupası İkinciliği

Ömer Karakurt

• 2013 Avrupa Gençler 3 Bant Şampiyonu
• 2012 Dünya 3 Bant Gençler İkinciliği
• 2012 Avrupa 3 Bant Gençler İkinciliği

Lütfi Çenet

• 2012 3 Bant Dünya Kupası İkinciliği
• 2013 Avrupa Kulüpler Şampiyonluğu

Serdar Gümüş

• 2012 Dünya Artistik Şampiyonu
• 2012 Artistik Dünya Şampiyonu
• 2007 Avrupa Artistik Bilardo Şampiyon
• Artistik Dünya Şampiyonu 3.’lüğü

Hacı Arap Yaman

• 2012 Artistik Dünya Şampiyonu üçüncülüğü
• 2007 Avrupa Artistik Bilardo Şampiyonu
• Artistik Dünya Şampiyonu
• Avrupa Artistik Grand Prix Şampiyonu
• Dünya Şampiyonu

Adnan Yüksel  ( Daha fazlasını buradan inceleyebilirsiniz)

• 2011 3 Bant Dünya Şampiyonu
• 2006-2007 3 Bant  Avrupa Üçüncülüğü

Berkay Karakurt

• 2014 Avrupa Gençler 3 Bant Üçüncülüğü

Gülşen Degener ( Daha fazlasını buradan inceleyebilirsiniz)

• 2008 Üç Bant Bayanlar Dünya Üçüncülüğü
• 2006 Üç Bant Bayanlar Dünya Kupası Üçüncülüğü
• 2005 Avrupa Bayanlar Şampiyonası Üçüncülüğü
• 2005 Üç-Bant Avrupa Bayanlar Üçüncülüğü
• 2004 Avrupa Bayanlar Kupası Şampiyonu
• 2003 Avrupa Bayanlar Kupası Şampiyonu
• 2002 Avrupa Bayanlar Kupası Şampiyonu

Murat Naci Çoklu ( Daha fazlasını buradan inceleyebilirsiniz)

• 2012 Avrupa Bilardo Şampiyonası Üçüncülüğü
• 2007-2008 Dönemi Kulüpler Avrupa Üçüncülüğü
• 2004-2005 Dönemi Avrupa Şampiyonu
• 2004 Avrupa Şampiyonu
• 2004 Dünya Şampiyonası İkinciliği

Yılmaz Özcan

• 1997 Dünya Şampiyonu

Eylül Kibaroğlu

• 2007 9 Top Avrupa Şampiyonu

Mehmet Can Çapak

• 2003 Gençler Avrupa Üçüncülüğü

Burcu KANTAR & Gülhan GÜNAL

• 1998 – Pool 9 Top Bayanlar Avrupa Şampiyonluğu

1: http://www.gsb.gov.tr/Public/Edit/files/verilerle-genclik-ve-spor.pdf