“Postmodernizm 18. Yüzyılda aydınlanma hareketine karşı gelişen Alman tikelci–göreci ‘romantist’ tepkinin bir şekli olduğu ve bu nedenden dolayı Alman romantizminin torunu olduğu söylenebilir. Aydınlanma rasyonalizminden uzaklaşma adımı olarak 19. Yüzyıl romantikleri, insanın yaratıcı aklının fantastik, düşsel, akılcı olmayan boyutlarına önem vermişler,duyguyu ve coşgunluğu ön plana çıkartmışlardır. Dolayısıyla bu akım aydınlanma hareketinin katı, akılcı düşünme anlayışına karşıdır ve tanrı kavramına biraz daha rahat, daraltılmış ve genel biçimde yaklaşabilmiştir. Rasyonellik yerine ‘Kestirmeci Mantık’ geçmektedir. Bu romantik hareketin Almanya’da ortaya çıkan milliyetçiliğin ve sosyalizmin düşünsel altyapısını oluşturduğunu söylemek olanaklıdır. Postmodernizmi de vizyonu olmayan bir romantizm olarak kabul edebilmek olanaklıdır” (Odabaşı, 2012, s.19).
“Post bugün, İngilizce’de kullanılış şekli ile iki anlamı içerir. İlki, Latince orijinine uygun olarak ‘sonra-sonrası’ anlamına gelir. (…) İkinci anlamı ile ise bir eklenti, bir ekleme demektir” (Odabaşı, 2012, s.23).
“Postmodernizm ile ilgli farklı yorumlar yapılmıştır. Bunlarda ilki; ‘Postmodernizmi modernizmden kesin bir kopuş olarak değil de modernliğin içinde örtük ya da zayıf bir biçimde varlığını sürdüren eğilimlerin egemen hale gelmesi biçiminde yorumlamanın daha doğru olduğunu belirtir. Bir diğeri ise ‘Postmodernizm, modernizme karşı geliştirilen kökten bir eleştri, bir başkaldırı, bir hesaplaşma ve bir tepkidir’ şeklindedir” (Odabaşı, 2012, s.23).
“Postmodernite ve postmodernizm aynı anlama gelmez. Postmodernite bir varoluş hali veya koşulunu betimlerken ya da kurumlar ve koşullardaki değişimlerle ilgiliyken (Giddens 1990); postmodernizm estetik, yazınsal, siyasî ve sosyal bir felsefeyi ifade eder. Postmodernizm ‘kültürel ve entelektüel bir fenomendir’; postmodernite ise bu felsefenin toplumdaki sosyal ve siyasî yansımalarına odaklanır” (http://tr.wikipedia.org/wiki/Postmodernite).
“Yapılan çalışmalar ve açıklamalar dikkate alındığında, postmodernizmin genellikle beş ayrı açıdan ya da beş ayrı bağlamda ele alındığını görürüz” (Odabaşı, 2012, s.24).
- Postmodernite, modernist dünyaya karşı bir duruş ve modernizmi sorgulayan bir yöntemdir.
- Postmodernite ideoloji karşıtı bir ideolojidir.
- Postmodernizm bir düşünce biçimidir.
- Postmodernizm bir sanat akımı ve kültür olgusudur.
- Postmodernizm bir akım olarak postmoderniteden ayırmak gerekmektedir.
“Postmodernite, modernitenin sonunda başlayan bir döneme, jeopolitik bir sürece işaret eder. Postmodernizm ise düşünce biçimi ve sanat akımı olarak postmodernite döneminin başında etkin olmuştur” (Odabaşı, 2012, s.24).
“Postmodernite, tüketici ve iletişimin ön planda olduğu ve teknoloji hakimiyetindeki toplumların konumunun irdelendiği, modernist anlayışı eleştiren bir kuramdır. Postmodernizm, eleştirelliğine rağmen yeni modeller ortaya koymaz; olanı olduğu gibi kabullenir, uzmanlaşmacı bir tavır sergiler” (Odabaşı, 2012, s.25).
Postmodernizm söylemini kısaca şöyle özetlemek olanaklı (Odabaşı, 2012, s.26).
- Genel geçerlilik iddiasını taşıyan önermelerin reddedilmesi,
- Dil oyunlarında, bilgi kaynaklarında, bilim adamı topluluklarında çoğulculuğun ve parçalanmanın kabul edilmesi,
- Farklılığın ve çeşitliliğin vurgulanıp benimsenmesi,
- Gerçeklik, hakikat, doğruluk anlayışlarının tartışılmasına yol açan dilsel dönüşümün yaşama geçirilmesi,
- Mutlak değerler anlayışı yerine yoruma açık seçeneklerle karşı karşıya gelmekten çekinmemek, korkmamak,
- Gerçeği olabildiğince (sonsuz) yorumlamak,
- Belli bir zaman ve markanın sözcüklerini kullanmak yerine gerçekliği kendi bütünlüğü, özerkliği içinde anlamaya çalışmak,
- İnsani ruh, beden olarak ikiye bölen anlayışlarla hesaplaşmak,
- Tek ve mutlak doğrunun egemenliğine karşı çıkmak,
- Önemli olan hakikatın / doğrunun ne olduğunu değil nasıl kurulduğu sorusudur.
- Genel ahlaksal anlayışlar, ilkler geçerli değildir. Her şey çağın, zamanın gereklerine göre oluşur.
“Postmodernizmin ortaya çıkışı, modernizmden postmodernizme yönelme, kapitalist süreç ele alındığında iki farklı dönemi temsil eden Fordist üretim biçiminden, post-Fordist üretim biçimine geçişle bağlantılıdır. Bunlardan birincisi ‘bir şey’ parçalarının toplamıdır düşüncesine, ön kabulüne dayanan ‘yürüyen bantlarda yapılan kitle üretimi’, ikincisi ise, hiyerarşi düzen oluşturmanın ana ilkesidir diyen ‘bürokratik örgütlenme’ biçimidir. (…) Postmodern değerler ekonomik büyüme ile çelişkili olsa bile çevreciliğe, kültürel konulara ve değerlere önem verir” (Odabaşı, 2012, s.27).
Postmodern dönemde ortaya çıkan post-Fordizm’in belirgin özellikleri arasında şunlar gösterilebilir (Odabaşı, 2012, s.31):
- Esnek uzmanlıklar ve pazar nişleri
- Bilişim teknolojilerinin yaypınlaşması
- Örgütsel kültür, tam zamanında üretim, toplam kalite uygulamaları
- Esnek üretim sistemlerinin varlığı
“Post-Fordizm’in belirleyici özelliklerinin başında gelen “esneklik”, sadece üretim sisteminde kendini göstermekle kalmayıp, toplumun “yaşam biçimini”ni de derinden etkilemeye devam etmektedir” (Odabaşı, 2012, s.31).
KONUK YAZAR – ELİF YILMAZ (@elif271)
Bu yazı blogumun ikinci konuk yazarı Elif Yılmaz tarafından kaleme alındı. Değerli katkılarından dolayı kendisine bir kez daha teşekkür ederim. Elif aynı zamanda benim takım arkadaşım. Aynı iş yerinde her gün saatlerce vakit geçiriyoruz. Bundan dolayı kendisini yakinen de tanıyorum. İçinde eğitim aşkı bitmeyen biridir. Önce Marmara Üniversitesin‘de İşletme, daha sonra University of California, San Diego‘da Pazarlama MBA’i ve en son olarak da Ege Üniversitesi‘nde Halkla İlişkiler, Reklamcılık ve Uygulamalı İletişim alanında yüksek lisansı var. Ne diyelim, maşallah 🙂
Elif’i iki kelimeyle tanımlamak gerekirse binlerce kelimelerin arasından “Yaşam ve Keyif”i tercih ederdim. Hem birlikte çalışmanın hem arkadaş olmanın hem de gelişimin keyfini zirvede yaşayabileceğiniz birisidir kendisi. Blogu olmamasına karşın son zamanlarda etkin bir blog yazarı. Umuyorum yakın zamanda kendi fikirlerini paylaşacağı bir blogu olacak.
Elif’in profesyonel iş geçmişine ise detaylı olarak buradan ulaşabilirsiniz.
Bir yanıt yazın