İnsanlığın doğuşundan bu yana var olan tüketim olgusu, bugünkü anlamına 16. yüzyıl serbest piyasa ekonomisine geçiş olmasıyla başladı. Tüketimin kitlelere yayılması ve bugünkü anlamına çok daha yakın bir şekle bürünmesinde ise 18. Yüzyıl İngiltere’sinin yaşanan gelişmeler etkili oldu. Bu dönemden sonra yani 19. Yüzyılda gerçekleşen sanayi devrimi ve fabrikalaşma etkilerinin yanında İngiltere ve Amerika ekonomilerin gelişimi ile birlikte de modern ve yeni tip tüketici anlayışı ortaya çıktı.
Çok kısa tarihsel bir giriş yaptıktan sonra hızlıca konumuzun bugünkü dönemine ve etkileyici örneklerine doğru yola çıkalım 🙂
Bir kişinin beslenme, barınma ve giyinme gibi ihtiyaçlarını karşılanması aslına bakılırsa o kişinin yaşamını idame ettirebilmesi için yeterli bir seviyedir. Her ne kadar yeterli olan ihtiyaçların bilinmesine karşın yaşanan birçok gelişme (Küreselleşme, teknoloji gelişimi vb.) tüketim alışkanlıklarını doğrudan hem şekillendirir hem de değiştirir.
Modern topluma geçiş ile beraber perakende yaklaşımı da hem markalar hem de tüketiciler için ciddi bir kabuk değiştirdi. Bugüne geldiğimizde ise perakende evreninin olmazsa olmaz başlıklarından bir tanesi tüketiciye yaşatılan “deneyim” ve “eğlence” ana başlıklarında şekillenmeye başladı.
Postmodern dönemde tüketici alışkanlıkları oldukça kısa süreler içerisinde ciddi bir değişim gösterme eğiliminde. Hız yönetimi (Teslimat vb.), kişileştirme, deneyim ve eğlence gibi kavramların ön plana çıktığının bugünün perakende anlayışında, yeni bir bakış açısı olan Retailtainment yaklaşımı günden güne daha önemli olmaya başladı.
Retailtainment Nedir?
İngilizcede “Perakende” anlamına gelen “Retail” kelimesi ile eğlence anlamına gelen “Entertainment” kelimesinin birleşimi ile ortaya çıkan Retailtainment kavramı “tüketiciye bir satın alma sürecinde farklı, tekil ve hikayesi olabilecek deneyim sunmak, yaşatmak” olarak karşımıza çıkıyor. 1999 yılında sosyolog George Ritzer tarafından ortaya atılan bu kavram deneysel pazarlama paralel bir bakış açısına sahip.
Retailtainment İşe Yarıyor Mu?
Bu konuya hemen bir araştırma ile cevap verelim. EventTrack raporunda yayınlanan veriye göre tüketicilerin %91’inin etkinliklere ve deneyimlere katıldıktan sonra markalara karşı daha olumlu hissettiğini bildiriyor. Görüldüğü üzere etkinlik ve deneyimin tüketici üzerinde oldukça güçlü bir etkisi var.
Retailtainment’e Yönelik Başarılı Uygulamalar
E-ticaret veya s-ticaret’in bu kavramın etkisini azalttığını düşünmeyin. Neden mi? Hemen açıklayalım.
Yakın zamanda dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinden bir tanesi olan Meta (Eski adı ile Facebook), Birleşik Krallık’ın ardından ilk kez Türkiye’de kafe açmaya hazırlanıyor. Apple mağazalarında tüketicilerine yönelik birçok etkinlik ve deneyim sunuyor. Amazon ise ilk fiziksel giyim mağazasını Kaliforniya’da hizmete aldı. HepsiBurada’nın ilk fiziksel mağazası olan Smart by MIMEX’de yakında hayatımızda. Bu uygulamalar teknolojinin baş yönlendiricisi olarak görülen şirketlerin hayata geçirdiği fiziksel perakende adımları.
Hadi bu konuya yönelik bazı güzel uygulamalara bakalım.
CANADA GOOSE
Çok keyifli bir diğer örnek ise Canada Goose’dan. “Soğuk Oda (Cold Room)” adı verilen bu uygulama ile ceketleri donma noktasının altındaki sıcaklıklarda test edebiliyorsunuz. Kuzey Kutbu’nu hissetmek isteyen yerliler için mağazanın Kar Odası, -23 dereceye kadar düşen sıcaklıklarda günlük bir kar fırtınasını simüle ediyor.
Ürün vaadini aynı anda orada deneyimleme imkanı! Oldukça etkileyici ve güven verici. Üstelik bu deneyimin sosyal medya üzerinde paylaşılmaya değer bir tarafı olduğunu da unutmayalım.
Canada Goose Snow Room – Görsel Kaynak: www.prnewswire.com
AMAZON STYLE
Amazon Style mağazasında alışveriş yaparken üründeki QR kodu taratarak diğer boyutları, renkleri ve müşteri puanları gibi daha fazla ayrıntı görebiliyorsunuz. Ayrıca sizinle eşleşen Amazon fırsatlarını da görebileceğiniz bu yaklaşımda, seçtiğiniz ürünler direkt olarak kabine gönderiliyor ve tamamen yeni bir deneyimle karşılaşıyorsunuz. Kabinde seçtiğiniz diğer ürünlerde hızlıca kabine geliyor. Teknoloji, kişiselleştirme, deneyim ve eğlence bir arada. Detayları aşağıdaki videoda izleyebilirsiniz.
HOUSE OF SUPERSTEP
Bu konuda en sevdiğim örneklerden bir tanesi de House of Superstep. House of Superstep, mağazalarına gelen tüketicilere benzersiz bir deneyim sunmak amacıyla oldukça önemli çalışmalar yapıyor. Mağazanın bir köşesinde bir DJ’in canlı müzik performansına rastlayabilir veya DJ workshop’larına katılabilirsiniz. Bunun yanında aldığınız bir sneaker’ı özelleştirebilir ve bu deneyimi birebir görebilir veya katılabilirsiniz. Mağazanın bir köşesinde basket oynayabilirken bir tarafında da iş birliği yapılan markaların ürünlerine (RedBull vb.) ulaşabilirsiniz.
House of Superstep Pazarlama Müdürü İrem Balkan Gentleman’a yaptığı açıklamada şöyle diyor: “Online alışveriş trendinin hızla yükseldiği dönemde hayata geçirdiğimiz bu konsept ile müşterilerimizin mağazada geçirdiği ortalama süreyi dört katına yükselttik”. Gerçekten inanılmaz!
Görsel Kaynak: www.gentlemanturkiye.com
FARFETCH GELECEĞİN MAĞAZASI (Hiper Deneyimsel Mağazalar)
Farfetch, mağaza içi deneyimi zenginleştirmek ve kişiselleştirmek için “geleceğin mağazası” olarak tanımlanan konsepti hayata geçirdi. Bu mağazada artırılmış perakende çözümleri, bağlantılı giysi rafları, dokunmatik aynalar ve online veriler fiziksel mağaza da kullanılabiliyor.
Marka müşterilerin geçmiş alışverişlerinin ve talep listelerinin görüntülenmesi ile personele müşteri hakkında içgörü sağlayabiliyor. Aynı zamanda mağaza yer alan akıllı aynalar sayesinde farklı beden, alternatif ürün talebi yapılabiliyor veya kabinden ayrılmadan ödeme işlemi gerçekleştirilebiliyor.
HEPSİBURADA
Hepsiburada’nın yapay zekâya dayalı ilk ‘al ve çık’ konseptli yeni nesil akıllı mağazası Smart by MIMEX’te (Micro Market Experience – Mikro Market Deneyimi) hiçbir fiziksel ödeme noktası bulunmuyor. Alışverişle ilgili tüm işlemler yapay zekâ, görüntü işleme ve dijital ağırlık sensörü teknolojilerinin birlikte kullanılmasıyla gerçekleştiriliyor. Bu akıllı mağazaları istediğiniz yere taşıma imkanına da sahipsiniz.
TOM’UN SANAL GERÇEKLİĞİ
TOM markası müşterilerini, her seferinde bir ayakkabıyı dünyayı kurtarma misyonlarına dahil etmek için VR teknolojisini kullandılar. Hazırladıkları VR video ile müşterilerini Peru’ya götürdüler. Buradaki en kritik nokta markanın samimi ve içten bir şekilde VR deneyimini sunması ve tüketicisini hikayenin bir parçası haline getirmesi.
NIKE BY YOU
Bir diğer örnek ise Nike by You. Nike By You ile Nike ayakkabılarınızı kişiselleştirebilme imkânına sahipsiniz. Üstelik bunu online olarak da yapabilirsiniz. Kendime tasarladığım ayakkabıyı aşağıda sizlerle paylaşıyorum 🙂
Günümüzün satın alma eğilimlerinde online mecralar oldukça önemli bir yer tutmasına karşın fiziksel olarak gerçekleşen bir deneyimin etkisi, kalıcılığı veya algısı halen çok güçlü boyutlarda.
İster online ister fiziksel alanda olsun tüketicilerinize alışılmışın dışında bir deneyim yaşatmak önemli ve kritik bir konu. Bu konseptte öncelikli amaçların marka bilinirliği oluşturmak, marka algısını geliştirmek veya marka-tüketici bağların geliştirilmesi olduğunu da unutmamak gerek.
Retailtainment yaklaşımının online bakış açısından kopuk olduğunu düşünmeyin. Tam aksine bir bütünlük içerisinde hareket etmek mümkün ve olanaklı. Fiziksel mağazalarda AR-VR veya kripto para teknolojine dair birçok özelliği birleştirebilmeniz mümkün.
Retailtainment gibi yaklaşımlar alışverişin yeni dünyası ve geleceğin giriş kapısı!
Retailtainment yaklaşımının sadece sabit bir perakende noktasında olacağını düşünmeyin. Bunu bir Pop-Up Mağaza ile de yapabilirsiniz. Avengers Station, bunun en başarılı örneklerinde. Avengers Station, ilk avengers filminden bu yana dünyayı dolaşan sürükleyici bir sergi. Görüldüğü üzere bu yaklaşım bir pop-up mağaza ile de yapılabilmekte.
Y ve Z kuşağı artık alışveriş yerine deneyime çok daha fazla para harcıyor. Eğer gelecekte konumlanmak ve onu yakalamak istiyorsanız bu noktaya doğru bir şekilde eğilmek ve yaklaşımları takip etmek gerekiyor.
Bütünsel düşünmenin önemini ve her şeyin online evrenden ibaret olmadığını unutmamak gerek!
Bir yanıt yazın