Günümüzde üretim faktörleri değişiyor, emek süreçleri dönüşüyor, tüketim davranışları farklılaşıyor, yaşamdan beklentiler yeniden şekilleniyor. Hayatın her alanını etkileyen bu değişim ve dönüşüm ekosistemi, iş hayatına yönelik etkilerini de net bir şekilde göstermekte.
Evet, beklentiler ve gerçekler arasında ilginç çelişkilerin ortaya çıktığı bir döneme doğru oldukça hızlı bir şekilde ilerliyoruz!
Tam olarak neyin, ne şekilde gelişeceğinin sadece öngörüm olarak ifade edilebildiği bir dönemde, iş yaşamına yönelik önemli gördüğüm bir konuyu sizlerle paylaşmak istedim.
2021 Yılında birçok trend içerisinde de yer alan Gig Ekonomisi, hayatımızdaki varlığını günden güne pekiştirmeye başladı. Trend gibi görülen bu konu aslına bakılırsa hem iş hayatı ve istihdamı hem de yaşamımızı direkt olarak etkileme potansiyeline sahip.
GIG EKONOMİSİ NEDİR?
Gig ekonomisi, kişilerin bağımsız olarak bir işte kısa veya geçici süreli olarak çalışması ve ilgili sorumluluğun yerine getirildiğinde karşı taraf ile iş ilişkisini kestiği bir model. Gig Ekonomisi bir anlamda yetkinlik ve becerilerin, ihtiyaçlar doğrultusunda belirli süreli olarak satın alınması şeklinde de ifade edilebilir.
Bu tanımlama İngilizcede konser anlamına gelen “GIG” kelimesinden türetilmiş. Sanatçıların veya o evrendeki kişilerin çeşitli mekanlarda tek veya kısa süreli olarak çalışması bu tanımın ortaya çıkmasına kaynak oluşturmuş.
GIG EKONOMİSİ HACMİ
Gig ekonomisinin 2023 yılına kadar 455 milyar dolar* değerinde bir hacme sahip olması bekleniyor. Günden güne artan ve küçümsenmeyecek bir hacimden bahsediyoruz. ABD’de, gig ekonomisinde yer alan çalışanlarının yüzde 44’ünün bu çalışma modelini birincil gelir kaynakları olarak gördüğünün de altını çizelim.
Yapılan araştırmalara göre ise gig ekonomisinde çalışanların yüzde 48’i**, bu çalışma modelini uzun vadeli bir kariyer seçimi olarak gördüklerini de ifade etmekte. Modeli uygulayanların önemli bir kısmında ise devam etme arzusu net bir şekilde görülebilir.
GIG EKONOMİSİ ÖRNEK MODELLERİ
Bugün Gig Ekonomisine uygun birçok iş modeli hayatımızın içerisinde. Uber, Airbnb, nöbetçi işçiler, spor hocaları, sanatçılar, bağımsız yükleniciler ve profesyoneller, danışmanlar, kod yazanlar veya saatlik ders veren hocalar bunlardan sadece birkaç tanesi. Aynı zamanda armut.com, sanalisci.com gibi siteler gig ekonomi modeli yaklaşımına uygun platformlar.
Geleneksel istihdam modellerinin cazibesini yitirdiğini yavaş yavaş söyleyebiliriz. Yeni dönemde esneklik ve özerk olma gibi taleplerin arttığı, gig ekonomisinin ise bunları güçlü bir şekilde karşıladığı bir evren bizi karşılıyor.
Büyük şirketlerin yüzde 80’i*** önümüzdeki yıllarda bu tarz çalışma modellerini arttırmayı planlıyor. Gelecekte şirketler bir çalışanı komple istihdam etmek yerine o işin gerekliliği olan saatlik ihtiyaca göre ilgili kişileri bir danışman mantığı ile kiralama yoluna gitmeleri bekleniyor.
GIG EKONOMİSİNİN BİREYE YÜKLEDİKLERİ
Kurumsal yaşamdan uzaklaşmak isteyenler için bu model oldukça elverişli gibi algılanabilir fakat işin arka planındaki zorlukları da görmek gerekiyor. Örneğin; bu modelde sizden daha fazla yetkinlik ve uzmanlık beklenme durumu söz konusu. Sadece bir alanda uzmanlaşmanın yeterli olmayacağı, birden fazla alanda çok yönlü olarak kaslarınızı geliştirmeniz gerekmekte.
Bu modelin şirketlere sağladığı avantajlardan bazıları kişilerin sağlık sigortası, yemek ücreti veya ücretli tatil zamanı gibi ödemelerden kaçınarak tasarruf sağlamasından olarak sıralanabilir. Yakın dönemde hayatımızda olan uzaktan çalışmada bu modelin en önemli artılarından bir tanesi olabilir.
GIG EKONOMİSİNİN DEZAVANTAJLARI
Bu modelde çalışanların iş gelirlerinin belirsiz olması en önemli konulardan bir tanesi. Aynı zamanda sağlık sigortası, etik konular, , güven ağı, normal sigorta veya çeşitli yan hak destekleri gibi detayların bu modelde yer almaması da diğer dezavantajlı başlıklar olarak sıralanabilir.
Şirketler açısından da çalışan aidiyetinin düşün olması, çalışan üzerinde yaptırırım çemberinin daralması veya bir şirket kültürünün oluşamaması gibi detaylar dezavantajlardan ilk akla gelenler olarak sıralanabilir.
Gig ekonomisi bu tanımlama ile olmasa dahi hayatımızda çok önceden bu yana var olan bir yaklaşım. Ancak onu bu denli bir ekonomiye döndüren en önemli kırılgan noktalardan bir tanesi ise pandemi dönemi ile ortaya çıkan ve özellikle iş hayatında etkisi görülen beklentilerin yeniden şekillenmesi oldu. Bu modelin ortaya çıkmasında teknolojinin gelişmesi ve kişilerin gelir kazanırken daha özgür olma arzuları etkili oldu.
Hesapların yeniden daha dikkatli yapılması gereken bir döneme adımımızı attık. Gig ekonomisinin hem bireye hem şirketlere yüklediği önemli sorumluluklar olduğunu da unutmamak gerek.
KAYNAKLAR
Bir yanıt yazın